W każdej jednostce może dojść do sytuacji, w której może ona mieć problemy zarówno z terminowymi płatnościami swoich zobowiązań, jak i ściąganiem swoich należności od kontrahentów. Niestety w wielu przypadkach konieczne jest naliczenie lub zapłata odsetek, odzyskanie rekompensaty za koszty odzyskiwania odsetek, dokonanie odpisów aktualizujących należności oraz postępowanie sądowe związane z odzyskiwaniem długów. Wiąże się to z koniecznością wprowadzenia kilku drobnych, ale znaczących zapisów w ewidencji księgowej.
Odsetki za zwłokę w zapłacie i poprawność ich księgowania
Na podstawie art. 481 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może domagać się odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona podczas zawarcia umowy, wierzycielowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.
Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według stopy wynikającej z faktycznie zawartej umowy.
Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy zawarte w ustawie.
Jeżeli wierzyciel zdecyduje o naliczeniu odsetek od należności, powinien wystawić dłużnikowi notę księgową bądź też notę odsetkową. Odsetki w księgach można ująć także w oparciu o dokument przekazany przez wierzyciela odbiorcy w związku z inwentaryzacją należności metodą potwierdzenia (uzgodnienia) sald. Jeżeli naliczono odsetki w walucie obcej, to na dzień ich ujęcia w księgach trzeba przeliczyć je na walutę polską po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień ich naliczenia.
W księgach rachunkowych wierzyciela naliczone odsetki można zaksięgować:
Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami” lub konto 24 „Pozostałe rozrachunki”,
Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.
Natomiast dłużnik kwotę naliczonych odsetek może wprowadzić do ksiąg zapisem:
Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,
Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami” lub konto 24.
Pozostałe 79% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuŹródło: Controlling i Rachunkowość Zarządcza nr 10/2023
