Będące podstawą sukcesu przedsiębiorstwa skuteczne i sprawne zarządzanie nie jest łatwe i cechuje się dużą zmiennością zakresu podejmowania decyzji. Sukces ten z kolei przekłada się na osiągnięcie wcześniej wyznaczonego celu, którym zwykle jest korzyść finansowa.
Często w literaturze przedmiotu cel przedsiębiorstwa określany jest w kategoriach związanych z zyskownością, takich jak maksymalizacja zysku, osiągnięcie zadowalającego poziomu zysku, maksymalizacja sprzedaży czy minimalizacja kosztów. W rozwiniętych gospodarkach rynkowych panuje jednak pogląd, że nadrzędnym celem działalności gospodarczej powinno być uzyskiwanie efektywności sprzyjającej interesowi zarobkowemu właścicieli, czyli maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa. Mówić więc można o fiasku dominującej w neoklasycznej teorii ekonomii formule maksymalizacji zysku jako jednolitego celu działalności gospodarczej. Wartość przedsiębiorstwa bowiem to nie tylko zysk, lecz również inne elementy związane przede wszystkim z aktywnością pracowników, jak pozycja firmy na rynku, możliwość pozyskania kapitału lub opinia wśród kontrahentów. Wartość przedsiębiorstwa to cecha wyrażona równoważnikiem pieniężnym, umożliwiająca firmie generowanie gotówki, czyli odzwierciedlająca zdolność firmy do osiągania korzyści. Od dawna trwają dyskusje na temat precyzyjnego pomiaru wartości firmy, który jednocześnie umożliwi obiektywne spojrzenie na kondycję przedsiębiorstwa. Wskaźnik ten powinien stanowić jak najlepszy pomiar dokonań i być podstawą do podejmowania decyzji, które wpłyną na maksymalizację zadowolenia interesariuszy.
Wartość, ale jaka?
Istnieje szereg wskaźników, które odzwierciedlają wartość firmy. Jednym z najbardziej popularnych jest ekonomiczna wartość dodana (Economic Value Added – EVA). EVA przedstawia nadwyżkę zysków operacyjnych (pomniejszonych o podatek dochodowy) nad całkowitymi kosztami finansowania firmy, ale nie obejmuje aktywności kapitału ludzkiego, który zdaniem autora również ma wpływ na wartość firmy. Wskaźnik ten – choć akceptowany zarówno przez teoretyków, jak i praktyków jako miara zdolności przedsiębiorstwa do tworzenia wartości dodanej w tymże – nie jest prosty do zastosowania w praktyce. Co więcej, wzbudza on niemałe kontrowersje, mając niemal tyle samo zwolenników, co przeciwników. Konsekwencją takiego podejścia są propozycje modyfikacji miernika EVA.
Większość menedżerów zarządzających przedsiębiorstwami twierdzi, że 80% wartości firmy należy przypisać aktywom niematerialnym – wszystkim, od indywidualnych umiejętności i know-how po systemy informatyczne, wzory i znaki handlowe oraz relacje z dostawcami i klientami1. W dzisiejszych czasach zasoby, takie jak wiedza, talenty, mocne strony danego człowieka, kreatywność, innowacja i inteligencja, są ważniejsze niż tradycyjne czynniki ekonomiczne2. Adam Smith w swoim fundamentalnym dziele Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, opublikowanym w 1776 r., także pisał o pożytecznych umiejętnościach nabytych przez członków społeczeństwa w czasie pracy. Powyższe spostrzeżenia sugerują, że umiejętności pracowników (kapitał ludzki) powinny być uwzględniane w obliczeniach wartości przedsiębiorstwa.
Kapitał ludzki doświadczenia
Chcąc zmierzyć kapitał ludzki, należy podkreślić, że z samej definicji tego pojęcia wypływają istotne komplikacje co do jego pomiaru. W skład kapitału ludzkiego wchodzi bowiem szereg elementów, takich jak nagromadzona wiedza, umiejętności, doświadczenie zawodowe, kompetencje, poziom motywacji jednostki oraz zdrowie pracowników, a także wiele innych, które nie są nawet uwzględniane w definicjach. Oprócz samych problemów natury terminologicznej należy zwrócić uwagę na fakt, że pojedyncze składniki kapitału ludzkiego są w większości niemierzalne.
Pozostałe 57% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
