W dzisiejszych czasach konsumpcjonizmu zarówno kupujący, jak i sprzedawcy powinni znać przysługujące im prawa. Często klient zniechęca się do podejmowania jakichkolwiek działań, gdy zakupiony przez niego towar okaże się wadliwy. W wielu przypadkach nie wie, co może zrobić, jakie ma obowiązki i czego może się domagać od sprzedawcy. Jak to wygląda od strony kupującego, a także sprzedawcy, o tym w dalszej części artykułu.
Podstawowe przesłanki odpowiedzialności sprzedawcy
Sprzedawca jest odpowiedzialny wobec klienta, w sytuacji gdy sprzedany produkt ma wadę fizyczną lub prawną – wówczas mamy do czynienia z rękojmią.
1. Wada fizyczna
Zgodnie z art. 556 Kodeksu cywilnego1 sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na klienta lub wynikały z przyczyny tkwiącej w sprzedanym produkcie w tej samej chwili. Definicję wady fizycznej określa art. 5561 § 1 kc, uznając ją za niezgodność sprzedanego produktu z umową sprzedaży. W szczególności sprzedany produkt jest niezgodny z umową, jeżeli:
1. nie ma właściwości, które produkt tego rodzaju powinien mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił klienta, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3. nie nadaje się do celu, o którym klient poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4. została klientowi wydana w stanie niezupełnym.
Rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy2.
Orzecznictwo
1. Określona w art. 556 § 1 kc odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne rzeczy sprzedanej odnosi się także do rzeczy używanych, nie obejmuje ona jednakże odpowiedzialności za takie zmniejszenie wartości lub użyteczności rzeczy, które jest normalnym następstwem jej prawidłowego używania.
W razie niemożliwości lub znacznych trudności wykazania przez kupującego stosunku, w jakim pozostaje wartość rzeczy wolnej od wad do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad (art. 560 § 3 kc), kupujący nie może żądać obniżenia ceny3.
2. Kupno używanej rzeczy zawsze pociąga za sobą niebezpieczeństwo, że rzecz nie odpowiada oczekiwaniom. Upływ czasu i używanie rzeczy, nawet zgodne z jej przeznaczeniem, mogą mieć wpływ na powstanie jej wad, przy czym ich stopień może być różny. W konsekwencji nie ma podstaw do przyjmowania odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady związane z upływem czasu używania. Dotyczy to zwłaszcza rzeczy o wysokim stopniu złożoności, do których należy samochód. Czas używania samochodu pozwala przyjąć pewien przeciętny stopień zużycia, ale stopień ten może wykazywać odstępstwa i to w obu kierunkach. Może się bowiem okazać, że samochód jest bardzo zużyty, w czym tkwi ryzyko kupującego, lub też zużycie samochodu jest mniejsze od przewidywanego, w czym można się dopatrzyć szkody sprzedawcy. W przypadku pierwszej z wymienionych ewentualności sprzedawca jest zawsze zwolniony od odpowiedzialności, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy4.
3. Samochód sprzedany wraz ze sfałszowanym dowodem rejestracyjnym stanowi rzecz dotkniętą wadą fizyczną (art. 556 § 1 kc), polegającą na zmniejszeniu użyteczności takiego pojazdu ze względu na cel wynikający z jego przeznaczenia, a w konsekwencji i na zmniejszeniu jego wartości użytkowej5.
Pozostałe 66% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
