Korekty sprawozdania finansowego ze wskazań biegłego rewidenta

Ważne, aby pamiętać, że istoty samego badania nie można traktować w kategorii poszukiwania osób, które popełniły ewentualne nieprawidłowości lub błędy. Badanie sprawozdań finansowych przede wszystkim daje wiele możliwości takich jak poprawa jakości sporządzonego sprawozdania finansowego czy też samego funkcjonowania organizacji. Przed wydaniem ostatecznej opinii z badania biegły rewident rekomenduje dokonanie koniecznych korekt, aby sprawozdanie finansowe finalnie nie przedstawiało żadnych nieprawidłowości. Zarząd, jako podmiot podpisujący sprawozdanie finansowe i bezpośredni odbiorca usług audytorskich, może odmówić uwzględnienia korekt zaproponowanych przez biegłego rewidenta. Jednak taka decyzja może skutkować konsekwencjami w postaci zmodyfikowanej opinii biegłego lub nawet opinii negatywnej.

Nieprawidłowości a kwestia istotności w badanym sprawozdaniu finansowym

Po wykonaniu wszystkich zaplanowanych przez zespół audytowy procedur badania, które związane są z audytem przedstawionego przez jednostkę sprawozdania, nadchodzi czas na ujęcie w nim zidentyfikowanych w toku badania uwag lub korekt, które powinny zostać wprowadzone przed finalizacją procesu związanego z przeprowadzaniem badania i w konsekwencji wydaniem opinii z badania. W sytuacji, gdy nieprawidłowość zidentyfikowana przez biegłego rewidenta okazuje się być na niższym poziomie aniżeli istotność wyliczona podczas badania, wówczas tego typu błąd nie musi być zgłaszany kierownikowi jednostki ani umieszczony na liście korekt do wprowadzenia. Natomiast w pozostałych przypadkach występuje konieczność przedstawienia kierownictwu przez biegłego rewidenta swoich uwag oraz pozycji, które są niezbędne do skorygowania w przedstawionym przez jednostkę sprawozdaniu finansowym.

Wyznaczenie istotności to innymi słowy ustalenie granicy korygowania błędów, które z punktu widzenia przeprowadzanego badania uznane zostaną za istotne i będą zniekształcać obraz sprawozdania finansowego. Wyznaczenie istotności ma na celu wyznaczenie granicy, do której zidentyfikowane podczas badania błędy mogą być tolerowane przez biegłego rewidenta oraz nie wymagają one skorygowania ksiąg rachunkowych i sprawozdania finansowego.

Definicja istotności w Międzynarodowych Standardach Badania 320 określona jest jako: „informacje możemy uznać za istotne, jeśli ich ominięcie albo błędne przedstawienie może wpłynąć na decyzje gospodarcze, które podejmowane są przez użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego. Istotność zależy od wielkości pozycji albo błędu – ocenianego w danych zaistniałych okolicznościach – w przypadku pominięcia albo błędnego przedstawienia tej pozycji. Istotność stanowi raczej pewien próg lub górną granicę, a nie jest jedynie podstawową cechą jakościową, jaką muszą posiadać informacje, aby były one użyteczne”. Jest to definicja, która została opracowana przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) w Założeniach Koncepcyjnych sporządzania oraz prezentacji sprawozdań finansowych.

Międzynarodowy Standard badania 200 stwierdza, że podczas przeprowadzania badania sprawozdania ogólne cele biegłego rewidenta stanowią zdobycie wystarczającej pewności, że przedstawione do badania sprawozdanie jako całość nie jest obarczone istotnymi zniekształceniami, co pozwoli biegłemu rewidentowi na wyrażenie opinii o tym, czy sprawozdania finansowe zostało we wszystkich istotnych aspektach sporządzone w zgodzie z mającymi zastosowanie ramowymi założeniami sprawozdawczości finansowej. Biegły rewident uzyskuje wystarczającą pewność poprzez zebranie wystarczających i odpowiednich dowodów badania.

Międzynarodowe Standardy Badania 320 „Istotność przy planowaniu i przeprowadzaniu badania” nie zawierają poziomów odniesienia do procentowej części przychodów czy dochodów, które należy zastosować do obliczenia ogólnej istotności, bowiem ocena tego, co jest w przypadku danej jednostki istotne, jest zawsze uważana za kwestię zawodowego osądu biegłego rewidenta, która oparta jest na zaistniałych okolicznościach.

Po ustaleniu przez biegłego rewidenta podstawy do wyznaczenia progu istotności konieczna jest analiza wartości procentowej, określającej, jaką część tej podstawy będzie stanowiła wyliczona istotność w trakcie badania. Wartość ta jest kluczowa, ponieważ wpływa na ocenę, czy ewentualne błędy lub nieścisłości w sprawozdaniu finansowym mogą istotnie zniekształcić jego obraz i wprowadzić użytkowników w błąd. W tej sytuacji należy posłużyć się osobistym osądem, jednak istnieją pewne widełki, które stosowane są przez audytorów, które uzależnione są przede wszystkim od podstawy, jaka została wybrana do kalkulacji:

• 3–10% zysku brutto,
• 0,5–3% sumy bilansowej,
• 3–5% kapitału własnego,
• 0,5–3% przychodów ze sprzedaży.