W jakich przypadkach występuje konieczność utworzenia odpisu z tytułu utraty wartości należności? Jak powinna wyglądać ewidencja księgowa odpisów aktualizujących należności? Jak ujmować odpisy w kosztach podatkowych?

Odpisy aktualizujące w księgach rachunkowych

Odpisy aktualizujące są narzędziem, które występuje w przypadku konieczności zmniejszenia wartości należności wykazanych w bilansie w stosunku do ich wartości nominalnej.

Tworzenie odpisów aktualizujących wartość należności pozwala na urealnienie wartości aktywów, które wykazywane są w księgach rachunkowych i w sprawozdaniu finansowym. W myśl art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości – trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Okoliczność ta uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość należności wynikającą z ksiąg rachunkowych do jej realnej wartości, czyli wartości prawdopodobnej do ściągnięcia. Innymi słowy – odpisy aktualizujące tworzy się w odniesieniu do należności, które w znaczącym stopniu są zagrożone brakiem zapłaty.

Głównym celem dokonywania odpisów aktualizujących jest urealnienie wartości należności do kwot najbardziej prawdopodobnych do ściągnięcia. Obowiązek związany z koniecznością dokonywania odpisów aktualizujących wynika z zasady ostrożnej wyceny wynikającej z polskiego prawa bilansowego. Zasada ostrożności nakazuje aktualizację należności, w jakich są one wykazywane w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym, do ich wartości możliwej do odzyskania, jeżeli są one niższe od wartości wykazywanych w księgach rachunkowych na dzień bilansowy.

Utrata wartości należności – w jakich przypadkach występuje konieczność utworzenia odpisu?

Co do zasady, na dzień powstania należności – w księgach rachunkowych ujmowana jest wartość należności w kwocie nominalnej. Wartość nominalna odzwierciedla wartość przychodów ze sprzedaży, powiększoną o podatek VAT. Natomiast na dzień bilansowy należności wyceniane są w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności, co wynika z art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości.

Zastosowanie do wyceny należności zasady ostrożnej wyceny wynika z literalnego brzmienia art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości – który mówi o tym, że w bilansie wykazuje się ich realną wartość, czyli uwzględniającą zmniejszenie ich wartości na skutek braku zapłaty w całości bądź części, to znaczy uwzględniającą stopień prawdopodobieństwa utraty przyszłych korzyści ekonomicznych.

W świetle ustawy o rachunkowości – trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części albo w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Utrata wartości uzasadnia zatem dokonanie w księgach rachunkowych odpisu aktualizującego, który doprowadza wartość należności wynikającą z ksiąg rachunkowych do ich realnej wartości, czyli prawdopodobnej do ściągnięcia kwoty.

Jednostka w celu oceny związanej z zasadnością dokonania odpisu i jego wysokości – powinna przeanalizować wszelkie informacje o dłużniku, tj. między innymi ocenić jego sytuację płatniczą, sprawdzić historycznie jak wyglądał czas zalegania z zapłatą, ocenić przebieg współpracy z kontrahentem.

Na podstawie zebranych przez jednostkę informacji – kierownik jednostki powinien określić stopień prawdopodobieństwa spłaty należności oraz podjąć decyzję o utworzeniu odpisu aktualizującego daną należność.

Pozostałe 69% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.

Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.

Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułu

Źródło: Controlling i Rachunkowość Zarządcza nr 5/2023

Zobacz również

Zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów z uwzględnieniem najnowszych zmian prawnych

Zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów z uwzględnieniem najnowszych zmian prawnych

Na zawodzie biegłego rewidenta, który jest zawodem zaufania publicznego, ciąży obowiązek rzetelnego oraz prawidłowego wykonywania swojej pracy, utrzymując tym samym wysoką jakość przeprowadzanego badania sprawozdania finansowego.

Czytaj więcej

Wybrane problemy przeprowadzania inwentaryzacji drogą spisu natury

Wybrane problemy przeprowadzania inwentaryzacji drogą spisu  natury

Mimo że inwentaryzacja składników majątku drogą spisu z natury jest niemal tak stara, jak sama rachunkowość, to nadal występują wątpliwości i problemy, które ostatecznie skutkują popełnieniem błędów w tym obszarze. W niniejszym materiale zwracamy uwagę na sześć z nich.

Czytaj więcej

Polecamy

Przejdź do

Partnerzy

Reklama

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.